Bàn loan hầu đồng

 Hầu đồng hay còn gọi là lên đồng là hoạt động thường thấy trong dân gian. Đây là một hoạt động tín ngưỡng trong tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu. Trong hoạt động quan trọng này không thể thiếu một vật phẩm quan trọng là bàn loan hầu đồng. Hoạt động này thường được tổ chức nhiều lần trong một năm vào các dịp lễ Tết và tất nhiên, trong mỗi lần tổ chức không thể không có sự xuất hiện của chiếc bàn hầu.

Bàn loan hầu đồng là gì?

Để định nghĩa chính xác bàn loan hầu đồng là gì thì không có khái niệm cụ thể. Chỉ dựa vào ứng dụng của chúng để phân biệt bàn hầu đồng với những loại vật dụng thờ cúng khác. Trong đạo Mẫu, Mẫu được thờ trên bàn thờ. Phía dưới là chiếc bàn hầu hay còn gọi là bàn loan là nơi ông đồng hay bà đồng tổ chức các vấn hầu. Mọi người đến dâng lễ, xin lộc đều thực hiện các nghi thức chính trong tín ngưỡng này. 

Khác với bàn thờ chính, bàn hầu đồng có màu sắc sặc sỡ, kích thước nhỏ hơn. Đây cũng chính là đặc điểm nhận diện một bàn loan hầu đồng. Bàn thờ lẫn bàn hầu luôn phải được giữ gìn sạch sẽ, tôn nghiêm.

Chất liệu làm bàn loan hầu đồng

Bàn loan hầu đồng bằng gỗ thường được làm bằng các loại gỗ phổ biến trong dân gian như: gỗ Mít, gỗ Hương, gỗ Dổi, gỗ Vàng Tâm, gỗ Gụ,….Chúng có độ bền cao, màu sắc tao nhã và đặc biệt đáp ứng được yếu tố phong thủy. Tuy nhiên, thường được dùng nhất vẫn là gỗ Mít và gỗ Dổi.

Gỗ mít được lấy từ cây mít, là loại cây thân thuộc trong dân gian. Chúng thường mọc ở nơi đất khô cằn thể hiện cho sự kiên cường bất khuất. Thêm vào đó, quả mít thường mọc ra từ thân tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở sung túc. Do đó, bàn hầu được chế tạo từ gỗ mít là thể hiện cho sự giàu sang, sum vầy và phát triển. Ngoài công dụng làm bàn hầu bằng gỗ, cây mít còn thường được ứng dụng rộng rãi trong việc làm các vật dụng thờ cũng như: tạc tượng, điêu khắc những đồ vật linh thiêng…

Bên cạnh đó, người xưa còn dùng gỗ hương loại gỗ có mùi hương gần giống như trầm hương, bền dẻo và có vân mây để làm bàn thờ.

Gỗ Dỗi cũng nằm trong số những loại gỗ thường được dùng. Với đặc điểm nổi bật là nhẹ thì bàn thờ bằng gỗ Dỗi có thể dễ dàng vận chuyển.

Ngoài ra, tình hình kinh tế phát triển các loại gỗ nhập khẩu cũng dần có mặt như gỗ Đỏ, gỗ Dâu (nguồn gốc Nam Phi). Chúng cũng có thể dùng để làm bàn loan hầu đồng. Tuy nhiên, độ bền của chúng không bằng các loại gỗ dân gian ông cha ta thường dùng.

Quá trình làm nên bàn loan hầu đồng

Làm thế nào để tạo nên chiếc bàn loan hầu đồng sặc sỡ màu sắc như vậy? Liệu có mất thời gian để thực hiện được chúng hay không? Nhiều câu hỏi được đặt ra xoay quanh việc làm thế nào để chế tạo được chiếc bàn hầu. Vậy thì cùng tham khảo các bước sản xuất chiếc bàn hầu như sau:

Chọn nguyên liệu gỗ

Đây là bước đầu tiên cũng là bước quan trọng nhất. Một trong những loại gỗ được kể như trên có thể được dùng làm nguyên liệu. Tùy vào nhu cầu và sở thích của gia chủ mà có sự lựa chọn phù hợp.

Chạm khắc đồ thờ

Phần gỗ được lựa chọn sẽ được bỏ phần giác ngoài, lấy phần lõi để chạm khắc. Gỗ được cắt theo khối, lớn nhỏ theo kết cấu chiếc bàn loan hầu đồng. 

Các nghệ nhân bước đầu phác thảo hình dáng chung từ đầu đến cuối, rồi đi vào chạm khắc những chi tiết nhỏ. Để chạm khắc được các chi tiết nhỏ đòi hỏi người nghệ nhân phải có kỹ thuật, khéo léo và độ tập trung cao. Cuối cùng, sau khi đã hoàn thành khâu chạm khắc, sản phẩm được gọt, lạo và đánh nhẵn để chuẩn bị cho công đoạn tiếp theo.

Sơn son thếp cho sản phẩm

Để giữ chất lượng và uy tín, khách hàng có thể kiểm tra chất lượng gỗ cũng như đường nét họa tiết thành phẩm trước khi bước vào công đoạn sơn phủ lên Các mẫu bàn loan hầu đồng. Khách hàng có thể yêu cầu kiểm tra trước khi tiến hành phủ dàn áo để an tâm hơn về chất lượng.

Sau khi an tâm về chất lượng, các nghệ nhân tiến hành sơn son thếp để có được màu sắc như ý. Tùy vào yêu cầu mà chúng được sơn son thếp vàng, sơn PU,…

Mọi người tham khảo thêm các tượng nhà mẫu:

• Tượng mẫu đệ tam thoải phủ
• Tượng ông hoàng bảy
• Tượng ngũ vị tôn ông
• Tượng mẫu đệ nhất thượng thiên
• Tượng mẫu đệ nhị thượng ngàn