Tượng 12 Cô Sơn Trang

Tượng 12 Cô Sơn Trang hệ thống tượng Tứ Phủ trong tín ngưỡng là một trong những đạo thờ lâu đời, mang nhiều ý nghĩa. Điện thờ Tứ Phủ khá đa dạng được thờ các vị Tôn Ông, Tam Toà Thánh Mẫu, Hội đồng quan lớn, Tứ Phủ Thánh Cô, thập nhị cô Sơn Trang,…Trong bài viết này cùng tìm hiểu về một trong những bộ tượng quan trọng trong hệ thống tượng Tứ Phủ – tượng thập nhị cô Sơn Trang. 

Vài nét về tượng thập nhị cô Sơn Trang

Bộ tượng thập nhị cô Sơn Trang bao gồm 12 vị thánh cô theo hầu cận Mẫu Thượng Ngàn. Mỗi vị Thánh Cô có nguồn gốc xuất xứ khác nhau, danh xưng các vị được đặt theo tên của từng địa phương. Ví dụ: Cô Cả Núi Dùm, Cô Đôi Bắc Lệ, Cô Bơ Thượng Ngàn,…Cụ thể, danh hiệu của tượng 12 cô sơn trang vị cô được liệt kê như sau:

– Cô Cả Núi Dùm

– Cô Đôi Cam Đường

– Cô Đôi Bắc Lệ

– Cô Bơ Thượng Ngàn

– Cô Tư Ỷ La với màu áo về đồng là màu vàng nhạt hoặc màu xanh

– Cô Năm Đồng Tiền

– Cô Sáu Đồi Ngang

– Cô Bảy Tuyên Quang

– Cô Tám Thượng Ngàn

– Cô Chín Thượng Ngàn với màu áo về đồng là màu xanh lá

– Cô Mười Suối Ngang với màu áo ngự về đồng là màu xanh lam

– Cô Mười Một Đồng Nhân

– Cô Mười Hai Thượng Ngàn

Tục thờ Chúa Sơn Trang đã có từ lâu đời, theo lưu truyền thì tục này có từ thời vua Hùng. Ngoài Mẫu Thượng Ngàn thì còn có Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên, Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ. Trong đó, đối với những người hợp căn với Thánh Mẫu Đệ Nhị thì mới thích hợp thờ phụng Ngài. Trong toà Thánh Mẫu Đệ Nhị thì thờ phụng Ngài Thánh Mẫu cùng tượng thập nhị cô Sơn Trang.

Tượng thập nhị cô Sơn Trang được làm bằng chất liệu gì?

Hiện nay chất liệu chạm khắc đồ thờ rất đa dạng, một số loại có thể kể đến bao gồm: gỗ, đồng, hợp kim đồng, composite, sứ, đá,…Tuỳ vào chất liệu của Toà Sơn Trang mà có sự lựa chọn phù hợp, mang đến nét hài hoà chung cho điện thờ.

Kích thước tượng được đặt làm theo ý muốn của khách hàng. Tuỳ vào không gian to, hay nhỏ nơi thờ cúng mà chọn kích thước phù hợp. Không phải, chỉ có những bức tượng bự mới thể hiện lòng thành kính của con Thánh mà cần đến sự chăm chỉ, thành kính trong khi hành lễ.

Trong điện thờ Chúa Sơn Trang thì Thánh Mẫu Đệ Nhị được đặt ở giữa, hai bên là tượng thập nhị cô Sơn Trang được sắp sao cho đạt hiệu quả thẩm mỹ cao nhất.

Cách chuẩn bị lễ cúng cho tượng 12 cô Sơn Trang

Ngoài tấm lòng thành kính, nghi lễ thờ cúng thực hiện tại Động Sơn Trang rất được quan tâm. Việc thực hiện nghi lễ đúng rất quan trọng, điều này giúp không phạm phải lỗi với thần thánh. Khi dâng hương ở các đền chùa nên sắm các lễ chay như hương, hoa tươi, quả chín, oản, xôi, chè,…

Vị trí đặt lễ cần tránh vị trí chính điện, tức là nơi thờ tự chính của ngôi chùa. Thay vào đó, ở vị trí chính điện đó cần đặt lễ chay thanh tịnh. 

Ngoài ra, nếu vị trí thờ có các vị Đức Ông, Thánh, Mẫu thì có thể chấp nhận các cỗ mặn, như thịt trâu, dê, lợn hay gà, hoặc cổ tam sinh chẳng hạn. Cổ mặn Sơn Trang bao gồm những đặc sản như cua, ốc, lươn, ớt, chanh quả,…Hoặc gạo nếp cẩm nấu xôi chè cũng thuộc vào lễ này. 

Một điều quan trọng đáng lưu ý thêm nữa là khi sắm lễ mặn Sơn Trang thì người ta thường sắm theo con số 15. Ví dụ 15 con ốc, 15 con cua, 15 quả ớt, 15 quả chanh hoặc miếng chanh,…Tại sao lại sắm mỗi loại theo số 15, vì đây là số lượng tương ứng với 15 vị được thờ tại ban Sơn Trang.

Phong tục thờ cúng tại ban Tứ Phủ nói chung và thờ cúng tượng thập nhị cô Sơn Trang nói riêng thể hiện sự quan tâm của những người con thánh đối với đấng bề trên của mình. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể thờ cúng các vị Thánh này, thông thường phải là người có căn mới có thể hầu thánh. Khi được chọn làm người thờ phụng, mỗi người con cần thực hiện lễ cúng thường xuyên, chớ bỏ bê các vị thánh mà mang tội.

Mọi người tham khảo thêm các tượng nhà mẫu:

• Tượng nhị vị vương cô
• Tượng cô cậu
• Tượng chúa cafe
• Tượng cửu thiên huyền nữ
• Bàn loan hầu đồng